| ย้อนกลับ | หน้าต่อไป |
| พัฒนาทางประวัติศาสตร์ | มรดกทางธรรมชาติ | มรดกทางวัฒนธรรม | มรดกทางพระพุทธศาสนา |


มรดกทางธรรมชาติ

พื้นที่ป่า

            ป่าไม้ในจังหวัดระยองส่วนใหญ่เป็นป่าดิบชื้น และป่าชายเลน ป่าเบญจพรรณ
            ป่าสงวนแห่งชาติ  มีอยู่ ๘ แห่งด้วยกันคือ
                ป่าคลองระเวิง - เขาเสม็ด  อยู่ในเขตอำเภอปลวกแดง และอำเภอบ้านค่าย
                ป่าบ้านนาและป่าทุ่งควายหิน  อยู่ในเขตอำเภอแกลง อำเภอวังจันทร์ และกิ่งอำเภอเขาชะเมา
                ป่ากะเฉด ป่าเพ และป่าแกลง  อยู่ในเขตอำเภอเมือง และอำเภอแกลง
                ป่าภูเขาหินตั้ง  อยู่ในเขตอำเภอเมือง และอำเภอแกลง
                ป่าห้วยมะหาด - เขานั่งยอง  อยู่ในเขตอำเภอเมือง ฯ และอำเภอบ้านฉาง
                ป่าหนองสนม  อยู่ในเขตอำเภอเมือง ฯ
                ป่าเพ  อยู่ในเขตอำเภอเมือง ฯ
                ป่าเลนประแสร์  อยู่ในเขตอำเภอแกลง
            อุทยานแห่งชาติ  มีอยู่ ๒ แห่งด้วยกันคือ
                อุทยานแห่งชาติเขาชะเมา - เขาวง  อยู่ระหว่างจังหวัดระยองกับจังหวัดจันทบุรี มีสภาพป่าดั้งเดิมเหลือเป็นแหล่งสุดท้ายของจังหวัดระยอง ประกอบด้วย ป่าดงดิบที่สมบูรณ์ ปกคลุมภูเขาที่สูงสลับซับซ้อน เป็นต้นกำเนิดของแม่น้ำประเแส ป่าเขาชะเมา - เขาวง มีหน้าผาที่มีทิวทัศน์งดงาม มีน้ำตก มีถ้ำหลายแห่งที่มีชื่อเสียง มีสัตว์ป่าและนกนานาชนิดอาศัยอยู่มาก
                อุทยานแห่งนี้ได้รับการประกาศเป็นอุทยานแห่งชาติ เมื่อปี พ.ศ.๒๕๑๘ มีพื้นที่ประมาณ ๘๔ ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ ๕๒,๕๐๐ ไร่ แบ่งออกเป็นสองส่วนมีระยะห่างกัน ๓ กิโลเมตร แปลงใหญ่มีพื้นที่ประมาณ ๗๙ ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ ๔๙๕,๐๐๐ ไร่ เรียกว่า ป่าเขาชะเมา อยู่ในเขตตำบลน้ำเป็น ตำบลห้วยทับมอญ กิ่งอำเภอชะเมา จังหวัดระยอง และตำบลพวา อำเภอแก่งหางแมว จังหวัดจันทบุรี ส่วนแปลงเล็กมีพื้นที่ประมาณ ๕ ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ ๓,๐๐๐ ไร่ เรียกว่า ป่าเขาวง อยู่ในเขตตำบลกองดิน อำเภอแกลง จังหวัดระยอง และตำบลเขาวงกต อำเภอนายายอาม จังหวัดกาญจนบุรี

                    น้ำตกเขาชะเมา  เป็นน้ำตกที่มีทัศนียภาพที่งดงามเหมาะแก่การพักผ่อน และศึกษาหาความรู้ มีชั้นน้ำตกที่สวยงามเจ็ดชั้น มีระยะทางรวมทั้งหมด ๒.๖ กิโลเมตร มีชื่อเรียกต่าง ๆ กันคือ วังมัจฉา วังมรกต วังไทรงาม ผากล้วยไม้ ช่องแคบ และหกสาย
                    น้ำตกคลองปลาก้าง หรือน้ำตกคลองปลากลั้ง  เป็นน้ำตกที่มีทัศนียภาพที่งดงามอีกแห่งหนึ่ง มีลักษณะเป็นวังต่าง ๆ ประกอบด้วยไม้นานาพันธุ์ กล้วยไม้ชนิดต่าง ๆ เห็ด เฟิร์น และมอสชนิดต่าง ๆ มีสัตว์ป่านานาชนิด ลำธารน้ำตกมีน้ำไหลตลอดปี มีสายน้ำไหลจากผาสูงมีความสวยงาม เป็นระยะทางประมาณ ๑.๕ กิโลเมตร

                    ถ้ำเขาวง  เขาวงมีสภาพเป็นเขาหินปูนหลายยอดล้อมรอบกันเป็นวง ตรงกลางเป็นที่ลุ่ม มีพรรณไม้นานาชนิด เป็นที่อาศัยของนกต่าง ๆ และเป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่าสงวน ๑ ใน ๑๕ ชนิดของไทยคือ เลียงผา
                    ถ้ำเขาวงตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ของเขาชะเมา ห่างออกไปประมาณ ๓ กิโลเมตร เชิงเขาเป็นที่ราบมีหน้าผาชะโงกที่สวยงาม มีถ้ำที่มีหินงอกหินย้อยที่สวยงามแปลกตา เขาวงมีถ้ำมากกว่า ๘๐ ถ้ำ
                    น้ำตกคลองหินเพลิง  เป็นน้ำตกขนาดเล็กที่มีความสวยงาม สภาพป่ายังคงความสมบูรณ์อยู่มาก ลำธารน้ำตกมีน้ำไหลตลอดปี มีทัศนียภาพที่งดงาม เป็นที่รวมของพันธุ์ไม้นานาชนิด มีกล้วยไม้นานาพันธุ์ มีสัตว์ป่าและนกนานาชนิด
                    เส้นทางศึกษาธรรมชาติ  เป็นเส้นทางเดินเท้าที่ทางอุทยาน ฯ ทำไว้ เพื่อให้ประชาชนโดยทั่วไป ได้เข้าไปศึกษาธรรมชาติ พันธุ์ไม้ชนิดต่าง ๆ พืชสมุนไพรที่หายาก โป่งสัตว์ โพรงเม่น ดงหมูป่า พุพอน น้ำซับ ดงระกำ การย่อยสลายของจอมปลวก หน้าผาชมวิวทิวทัศน์ เฟิร์น มอส เห็ดชนิดต่าง ๆ กล้วยไม้นานาชนิด

                อุทยานแห่งชาติแหลมหญ้า - หมู่เกาะเสม็ด  อยู่ในเขตตำบลบ้านเพ ตำบลแกลง อำเภอเมือง ฯ ประกาศเป็นอุทยานแห่งชาติ เมื่อปี พ.ศ.๒๕๒๔ มีพื้นที่ประมาณ ๑๓๑ ตารางกโลเมตร เป็นพื้นที่น้ำประมาณ ๑๒๓ ตารางกิโลเมตร ส่วนที่เป็นพื้นดินประกอบด้วยหาดแม่รำพึง เขาแหลมหญ้า เกาะเสม็ด เกาะกุฎี เกาะท้ายค้างคาว เกาะกรวย เกาะมะขาม เกาะเกล็ดฉลาม เกาะปลาตีน เกาะยุ้งเกลือ เกาะทะลุ และสันฉลาม เกาะจันทร์ และเกาะหินขาว
                    หาดแม่รำพึง - บ้านก้นอ่าว  อยู่ห่างจากตัวเมืองระยองประมาณ ๑๑ กิโลเมตร ประมาณหลักกิโลเมตรที่ ๒๒๙ ของถนนสุขุมวิท เป็นชายหาดที่มีควาาสวยงาม ยาวประมาณ ๑๒ กิโลเมตร มีความลาดชันน้อย บริเวณชายหาดมีต้นไม้ร่มรื่น เหมาะแก่การเล่นน้ำทะเลและพักผ่อน
                    เขาแหลมหญ้า  อยู่เลยบ้านก้นอ่าวแม่รำพึงไปเล็กน้อยตามเส้นทางไปบ้านเพ มีลักษณะเป็นเขาดินลูกรังเตี้ย ๆ มีพื้นที่ประมาณ ๑ ตารางกิโลเมตร มีบางส่วนเป็นแหลมยื่นออกไปในทะเล มีชายหาดเป็นอ่าวเล็ก ๆ มีบรรยากาศเงียบสงบ ด้านทิศตะวันตกเป็นหาดทรายกว้างและยาว เป็นที่ตั้งของที่ทำการอุทยาน ฯ

                    เกาะเสม็ด  อยู่ในเขตตำบลบ้านเพ อำเภอเมือง ฯ ห่างจากชายฝั่งบ้านเพประมาณ ๖.๕ กิโลเมตร มีพื้นที่ประมาณ ๕ ตารางกิโลเมตร ลักษณะเป็นเกาะรูปสามเหลี่ยม มีสันเขาเป็นแกนยาว จากด้านเหนือมาด้านใต้ ฝั่งตะวันตกของเกาะมีหน้าผาสูงชัน และลาดชันลงสู่ฝั่งตะวันออกที่มีหาดเว้าและแหว่ง ทำให้เกิดหาดที่สวยงามหลายแห่ง ส่วนใหญ่อยู่ทางด้านเหนือและตะวันออกของเกาะ บริเวณปลายแหลมด้านใต้มีเกาะเล็ก ๆ อยู่ใกล้ ๆ สามเกาะคือ เกาะจันทร์ เกาะสันฉลาม และเกาะหินขาวซึ่งเป็นหินล้านไม่มีต้นไม้ เป็นที่อาศัยและวางไข่ของนกนางนวล
                    อาจเป็นเพราะเกาะเสม็ด  มีหาดทรายขาวเหมือนแก้ว อยู่ทั่วไปจึงได้รับการขนานนามว่า เกาะแก้วพิสดาร ในกวีนิพนธ์ของสุนทรภู่ และการที่ได้ชื่อว่าเกาะเสม็ด ก็เพราะมีต้นเสม็ดขาวและเสม็ดแดงขึ้นอยู่มาก ชาวบ้านใช้เปลือกเสม็ดขาวมาใช้เป็นไต้จุดไฟ
                    สถานที่ท่องเที่ยวบนเกาะเสม็ดมีอยู่มาก ประกอบด้วยอ่าวและหาดทรายสวยงามอยู่มาก ได้แก่ อ่าวกลาง อยู่ทางตอนเหนือของเกาะมองเห็นฝั่งบ้านเพ หาดทรายยาวประมาณ ๑ กิโลเมตร เป็นที่ตั้งของหมู่บ้านเกาะเสม็ด และเป็นที่จอดเรือท่องเที่ยว หาดทรายแก้ว อยู่ทางด้านตะวันออกเฉียงใต้ของเกาะ ห่างจากหมู่บ้านเกาะเสม็ดประมาณ ๘๐๐ เมตร เป็นหาดทรายที่สวยงามที่สุดของเกาะ มีทรายละเอียดขาวสะอาดยาวประมาณ ๘๐๐ เมตร อ่าววงเดือน อยู่ทางด้านตะวันออกตอนกลางของเกาะ เป็นอ่าวโค้งคล้ายพระจันทร์ครึ่งดวง หาดทรายขาวยาวประมาณ ๕๐๐ เมตร  อ่าวมะพร้าว เป็นหาดทรายหาดเดียวที่อยู่ทางด้านตะวันตกของเกาะ มีความยาวประมาณ ๒๐๐ เมตร นอกจากนี้ยังมีอ่าวและหาดทรายที่สวยงามอีกมาก เช่น หาดหินโคร่ง อ่าวไผ่ อ่าวทับทิม อ่าวนวล อ่าวดอก อ่าวช่อ อ่าวเทียน อ่าวหวาย อ่าวกิ่วนอก และอ่าวกะรัง เป็นต้น
                    เกาะกุฎี  อยู่ทางทิศตะวันออกของเกาะเสม็ด ห่างจากชายฝั่งประมาณ ๖ กิโลเมตร มีพื้นที่ประมาณ ๑๐๐ ไร่ มีเกาะเล็กเป็นบริวารสองเกาะคือ เกาะท้ายค้างคาว และเกาะถ้ำฤาษี  เกาะกุฎีเป็นเกาะหนึ่งในวรรณกรรมของสุนทรภู่ มีธรรมชาติที่เรียบสงบ หาดทรายสวยงาม รอบ ๆ เกาะมีแนวปะการังที่สวยงาม
            แร่ธาตุรัตนชาติ  จังหวัดระยองมีแร่ธาตุอยู่หลายชนิดด้วยกันคือ

                ทรายแก้ว  มีมากที่สุดและมีความสำคัญต่ออุตสาหกรรมกระจก แก้วขวดและเซรามิคอย่างมาก มีอยู่มากในเขตอำเภอแกลง และที่เกาะแก้วพิสดาร (เกาะเสม็ด)  โดยเฉพาะที่หาดทรายแก้ว เม็ดทรายมีความละเอียดมาก
                ดีบุก  มีในเขตอำเภอเมือง ฯ และอำเภอบ้านฉาง ปัจจุบันไม่มีการให้ประทานบัตรการทำเหมืองแร่ดีบุก เนื่องจากตำบลมาบตาพุด อำเภอเมือง ฯ อยู่ในเขตรับผิดชอบของการปิโตรเลียม ฯ
                พลอย  เป็นผลพลอยได้จากการทำเหมืองดีบุก เพราะจังหวัดระยองมีแหล่งแร่ดีบุกที่มีแร่อื่น ๆ ปะปนอยู่ด้วย ส่วนใหญ่ได้แก่ แร่อัมเมไนท์ เซอร์คอน โมนาไซด์
                พลวง  มีอยู่ในเขตอำเภอแกลง แต่เป็นพลวงที่มีเปอร์เซนต์แร่ต่ำ ใช้ประโยชน์ในการทำโลหะผสม เช่น ผสมตะกั่วทำแบตเตอรี่ ตัวพิมพ์ โลหะบัดกรี ลูกปืน และสีย้อมผ้า เป็นต้น
                แมงกานีส  มีอยู่ในเขตอำเภอแกลง ใช้ทำถ่านไฟฉาย ใช้ในอุตสาหกรรมเหล็กกล้า อุตสาหกรรมเคมี ฟอกสี อุตสาหกรรมแก้ว และโลหะผสมต่าง ๆ
            ต้นน้ำลำธารและแหล่งน้ำสำคัญ  จังหวัดระยองมีแม่น้ำสำคัญอยู่สองสายคือ

                แม่น้ำระยอง  มีต้นกำเนิดจากทางด้านทิศตะวันตกของภูเขาเรือแตก ซึ่งอยู่ในเทือกเขาจันทบุรี ในเขตอำเภอบ้านบึง จังหวัดชลบุรี ไหลลงทางใต้เข้าเขตจังหวัดระยอง ในเขตอำเภอปลวกแดง อำเภอบ้านค่าย แล้วไหลไปออกทะเลอ่าวไทย บริเวณแหลมเจริญ ตำบลปากน้ำ อำเภอเมือง ฯ
                แม่น้ำระยองมีอีกชื่อหนึ่งว่า คลองใหญ่ มีสาขาอยู่ห้าสายได้แก่ คลองระเวิง คลองหนองมะปริง คลองดอกกราย คลองหนองกรับ และคลองจำพัง ไหลไปบรรจบกันที่บ้านท้ายทุ่ง ตำบลหนองบัว และตำบลหนองละลอก อำเภอบ้านค่าย บริเวณวังสามพญา แล้วไหลผ่านอำเภอเมือง ฯ ไปออกทะเล
                แม่น้ำระยองเป็นแม่น้ำสำคัญสายหนึ่งของภาคตะวันออก
                แม่น้ำประแสร์  มีต้นกำเนิดจากภูเขาใหญ่กับภูเขาอ่าวกระเด็น ในเขตอำเภอพนัสนิคม จังหวัดชลบุรี แล้วไหลไปทางใต้ เข้าเขตจังหวัดระยอง ผ่านพื้นที่ตอนกลางของอำเภอแกลง ไปลงสู่อ่าวไทยที่ตำบลปากน้ำประแสร์ อำเภอแกลง
                แม่น้ำประแสร์มีความสำคัญกว่าแม่น้ำระยอง ด้วยการอำนวยประโยชน์มากกว่ากัน ทั้งในด้านอุปโภค บริโภค การเกษตร และการคมนาคมทางน้ำ นอกจากนี้ยังมีการส่งน้ำเพื่อประโยชน์ทางด้านเกษตรกรรมและอุตสาหกรรม จากคลองดอกกราย คลองหนองปลาไหล คลองโพ้ลและคลองสะโอก
                แหล่งน้ำดังกล่าว เป็นแหล่งน้ำของกรมชลประทานในการสร้างอ่างเก็บน้ำในเขตจังหวัดระยองได้แก่อ่างเก็บน้ำดอกกราย อ่างเก็บน้ำหนองปลาไหล และอ่างเก็บน้ำคลองสะโอก

| ย้อนกลับ | หน้าต่อไป | บน |